در عملیات روانی و جنگ روانی با استفاده از اقدامات عملی شامل استفاده از نمایشات و نوشته جات و وسایل مخابراتی، ماهواره ای، اینترنت و سایر رسانه های گروهی عقاید و یا اعمال افراد هدف را کنترل نمود و با بهره داری از رادیو و تلویزیون، روزنامه ها، کتب، مجلات، کالاهای مفید تجاری، سینماهای بسیار، بلندگوها و اعلانات و … نهایت استفاده جهت تأثیرگذاری بر افکار و عقاید و روحیات کشورهای دوست، دشمن و بی طرف اعمال می شود. این ابزار و اقدامات که به عنوان جنگ افزارهای عملیات روانی محسوب می شوند، ارزان قیمت تر، سهل الوصول تر و در عین حال مؤثرتر و برنده تر از سلاح ها و ابزارهای نظامی و … می باشند که می توان به القای غم ـ القای یأس و ناامیدی ـ ایجاد رعب و وحشت ـ جنگ اطلاعاتی ـ شایعه ـ تبلیغات ـ فریب و … اشاره کرد که مختصری از این روش ها و ابزارهای عملیات روانی و جنگ روانی بیان می شود.
الف) القای غم:
غم یک حالت روانی است که در اثر عدم تطابق انتظار فرد یا جامعه با موفقیت و شرایط او بوجود می آید. برای القای غم سعی می شود تصویر نامطلوب و نا متوازن نسبت به انتظارات موجود از موقعیت و شرایط ارایه شده و متقابلاً آرزوها و ایده آل های فرد یا جامعه دور از دسترس قلمداد گردد. از نظر تبلیغات به طور کلی بزرگ نهایی نقاط ضعف و کوچک نمایی نقاط مثبت در کنار بزرگ نمایی آرزوها و خواست ها و کوچک نمایی امکانات و دستاوردها یکی از روش های القای غم و یأس و ناامیدی است.
از مصادیق آن تبلیغات منفی رسانه های غربی در مورد ایران از جمله واژه هایی همانند بی ثباتی ـ بد کفایتی مسئولین کشور، شکنجه ـ مرگ ـ اعدام ـ سیاهی و … تصویری از نابودی و غم را در برابر چشمان خواننده یا شنونده قرار داده تا بدین وسیله غم، اندوه و افسردگی را القا نمایند.
ب) القای یأس و ناامیدی:
یأس و ناامیدی حالت روانی است که غالباً با اضطراب و نگرانی و احساس بیچارگی و درماندگی همراه است. در القای یأس و ناامیدی با ارائه تصویری از موقعیت فرد یا جامعه از تلاش ها و فعالیت هایش سعی می شود فرد یا جامعه در جریان حرکت به سوی هدف ها و آرمان ها به صورت شکست خورده و ناتوان جلوه داده شود و آنان را خسته و بیزار نموده و با تکرار محرومیت ها، خرابی ها، شکست در جنگ، خون ریزی و … و با استفاده از عوامل اقتصادی، سیاسی و روانی حالت سرخوردگی را در آنان بوجود آورد و سپس با در نظر گرفتن زمان مناسب این سرخوردگی را به ناامیدی مبدل کرد. از مصادیق آن می توان به کوشش استکبار جهانی بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و به خصوص در زمان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و تلاش رسانه های غرب در تبلیغات وسیع مبنی بر خستگی روانی و ناتوانی مردم ایران از ادامه جنگ و سعی در تسلیم نمودن قوای نظامی و غیر نظامی ایران داشتند و از حساسیت مردم نسبت به قحطی ـ گرسنگی ـ شیوع بیماری ـ شکست ـ ورشکستگی و … را شایعه کرد، تا ترس و نگرانی را در بین مردم ایجاد نمایند.
پ) ایجاد رعب و وحشت:
ارعاب یعنی ترساندن و به وحشت انداختن است که در عملیات روانی و جنگ روانی سعی می گردد با تخریب فکری و روانی، مردم و نیروهای نظامی را، سست نموده و انگیزه مقاومت و ایستادگی را در آن ها از بین برود و گاهی از وسایل ارتباطی مانند روزنامه، رادیو، تلویزیون، سینما، اعلامیه و … و گاهی از طریق نظامی مانند بمباران شدید به عنوان وسیله ای برای ایجاد رعب و وحشت استفاده می شود.
تاریخ ثابت کرده است که چنانچه روحیه یک ملت یا یک رزمنده به هر وسیله تضعیف شود، مقاومت خود را از دست می دهد و فقدان تحمل و پایداری در مشکلات، می تواند به فقدان شهامت منجر گردد که از مصادیق آن اعلام اینکه همه گزینه ها از جمله گزینه نظامی روی میز است توسط سیاست مداران غربی و یا اعزام ناو هواپیمابر به خلیج فارس و … و تهدید به استفاده از بمب اتمی بر علیه ایران و … همگی نشان دهنده القای رعب و وحشت از طریق مسئولین و رسانه های غربی بر علیه ایران اسلامی است.

ت) جنگ اطلاعاتی
جنگ اطلاعاتی از شیوه های عملیات روانی است که با توجه به پیشرفت فناوری در این عصر اهمیت ویژه ای پیدا کرده است. منظور از جنگ اطلاعاتی آن است که استفاده از عملیات نظامی یا غیر نظامی با هدف سلطه بر تفکر دشمن است، به گونه ای که به دلخواه اقدام کننده فکر کرده و اجرای تصمیم هایش طبق منافع طرف اجرا کننده عملیات باشد و از طرف دیگر اقدامات دشمن را در عملیات مقابله ای، (متقابل) خنثی نموده و یا ممانعت نماید. جنگ اطلاعاتی جنگ آینده است و از مصادیق آن جنگ هکرها برای نفوذ در سامانه های حریف و سرقت اطلاعات و یا از کار انداختنی سایت های مختلف از جمله جنگ اطلاعاتی عصر حاضر است.
ث) شایعه:
انتقال دهان به دهان حکایت ها و اخبار غیر موثق است. این حکایت ها ابتدایی ترین نوع اخبار است و به همان اندازه که ابتدایی است، ناقص و نادقیق نیز هست، وقتی فشار روحی و سردرگمی بوجود آید، شایعه برانگیخته شده و گسترش می یابد و به نوبه خود، سردرگمی را افزایش می دهد.
اخبار غیر موثق و مشکوک (شایعات) هنگامی گسترش می یابند که لزوم حفظ اسرار در مورد بعضی موضوعات مهم پیش آید. در صورتی که مردم از طریق مجاری مشروع، اطلاعات مورد نیاز خود را به دست نیاورند، هر جا که خبری پیدا کنند، آن را پخش می کنند، هنگامی که چنین چیزی رخ می دهد، شایعات پخش می شوند.
شایعات به همان اندازه که در میان غیر نظامیان منتشر می شود، در میان نظامیان نیز منتشر می شد، زیرا اغلب لازم می شود که سربازان از برخی اطلاعات، بخصوص اطلاعات مربوط به عملیات آینده، بی اطلاع نگه داشته شوند. با وجود این، فرماندهان نظامی مجبورند اقدامات حفاظتی را در برابر شایعات انجام دهند، چون شایعه می تواند با تضعیف روحیه یا حتی ایجاد وحشت و احساس شکست طرح های نظامی و عالی را هم مختل کند.
شایعه کوشش جمعی است برای تفسیر یک موقعیت مبهم ولی جذاب.
ج) تبلیغات:
تبلیغات عبارت است از انتشار هرگونه اظهار نظر، ایده و خبر و یا ارتباط طرح ریزی شده برای نفوذ در عقاید، احساسات، تمایلات و اخلاق و یا تغییر افکار افراد گروه های هدف جهت تأمین منافع اجرا کننده به طور مستقیم و یا غیر مستقیم. تبلیغات یکی از ابزارهای کارآمد در عملیات روانی است که به نوعی گسترده ترین ابزار نیز به شمار می رود. به طوری که بسیاری از افراد، عملیات روانی را با تبلیغات مترادف می دانند و علت اصلی این سوء تفاهم نیز نمود بسیار زیاد ابزار تبلیغات در عملیات روانی است.
تبلیغات چی، بیش از آن که در پی تبعیت از قواعد علمی یا کشف حقیقت های تازه باشد، به افزایش میزان ترغیب فعالیت خود علاقمند است.
ـ شرایط لازم برای تبلیغات مؤثر:
الف) جلب توجه: تبلیغات باید قدرت جلب توجه افراد گروه هدف را داشته باشد.
ب) قابل فهم بودن: مورد تبلیغ باید برابر دلخواه تبلیغ کننده و در خور فهم تبلیغ شدن باشد.
پ) برانگیختن حس نیاز: چون نیاز یکی از انگیزه های نیرو بخش اقدامات بشری به شمار می رود. باید موضوع تبلیغ متناسب با نیاز تبلیغ شونده باشد.
چ) فریب: فریب از تاکتیک های بکارگیری عملیات روانی است که در این شیوه با وارونه و دگرگون جلوه دادن واقعیات نزد مخاطبین، اطلاعات غیر واقعی و غلط را در بین آنها ترویج داده و تصویری نادرست از واقعیات را در اذهان مخاطبین ایجاد می کند و با بهره برداری از هیجانات ایجاد شده در مخاطبین، توجه آنها را به مطالب و اطلاعات حاضر که مطلوب نظر اوست جلب می کند.
فریب بخشی از علوم نظامی و از ضرورت های مهم در میدان های نبرد در سطوح تاکتیکی و استراتژیکی است. «خدعه» فن استتار و پنهان ساختن حقیقت و انجام کارهای گمراه کننده برای منحرف کردن ذهن دشمن از درگیری، مقابله و همچنین امکانات و اقدامات اساسی (سپاه خودی) است.
حضرت علی (ع) می فرماید: در جنگ خندق از رسول خدا شنیدم که می فرمود: جنگ خدعه و نیرنگ است هر آنچه می خواهید بگویید.
از نمونه های تاریخی دیگر فریب و خدعه در صدر اسلام می توان به سر نیزه کردن قرآن در جنگ صفین با تدبیر عمرو بن عاص نام برد که از عملیات موفق جنگ روانی در آن زمان بود و منجر به دست از جنگ کشیدن سپاهیان حضرت علی (ع) گردید.
استفاده از پیراهن عثمان توسط معاویه در مسجد جامع دمشق و تحریک مردم به خون خواهی عثمان از مثال های بارز خدعه و فریب و تبلیغات عملیات روانی در صدر اسلام است که بدین وسیله جمع کثیری را بر علیه خلافت حضرت علی (ع) شورانیدند.